Հայերեն առաջին ԱՍՏՎԱԾԱՇՈՒՆՉԸ 356 տարեկան է.

                          ՀԱՅԵՐԵՆ ԱՍՏՎԱԾԱՇՆՉԻ ԱՌԱՋԻՆ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ոսկանը  հսկայական աշխատանք էր կատարել Հին և Նոր կտակարանների բնագիրը տպագրության պատրաստելու ուղղությամբ.դրա  մեջ էր մտնում մի շարք  գրքերի նորովի տնատելը ,գլուխների բաժանելը ,առանձին  գրքերն ու գլուխները  ըստ Վուլգատայի դասավորելը,համելումներ ու  խմբագրումներ կատարելը և այլն:
Այս աշխատանքի մի մասն արդեն արված էր հայրենիքում:Ամստերդամում Ոսկանն ավարտում է այդ գործը և 1666 թվականի մարտի 11-ին ,իր աշակերտներ ՝ Կարապետ Անդրիանացու և Օհան Երևանցու հետ սկսում գրքի տպագրությունը:Որևէ հիշատակություն չկա այն մասին ,թե ով է շարել գիրքը:
Ոսկան Երևանցին տպագրության համար իբրև հիմք-բնագիր,ամենայն հավանականությամբ օգտագործել է Հեթում երկրորդ  Կիլիկիայի թագավորի անունով հայտնի գրչագիր Աստվածաշունչը ,որն այժմ գտնվում է Մաշտոցի անվան մատենադարանում: Գրչագրի մեջ պահպանված  են Ոսկանի ձեռքով կատարված լրացումներն ու խմբագրումները:                                                                      Այս բնագիրը Ոսկանը խմբագրել է ըստ լատինական Վուլգատայի,ապա տպագրության ժամանակ ավելացրել Հին կտակարանի մի քանի  գրքեր գրքեր,որոնք չկան հայերնեն Աստվածաշնչում: Դրանք են Եզրասի չորրորդ գիրքը,Սիրաքի  գիրքը և այլն ,որոնք լատիներենից թարգմանել է ինքը Ոսկանը:
Աստվածաշնչի դասական հայերենը ևս Ոսկանը որոշ խմբագրումների է ենթարկել ըստ լատինաբան գրաբարի ,իր թարգմանությունների լեզուն ևս այդ հայերենի ազդեցությունն ուներ:

Արդեն առիթ ունեցել ենք ասել,որ 17-րդ դարում լատինաբան գրաբարը բավական ընդունված էր և ապա,որ հայերեն Աստվածաշնչի հրատարակման միակ հեռանկարը սկսած 1630-ական թվականներից հայերեն թարգմանչած բնագիրը լատինականին համապատասխանեցնելու հետ էր առնչված:
Ոսկան Երևանցին Պ.Պիրոմալիի հետ Հայաստանում սկսելով աշխաըել Աստվածաշնչի բնագիրը Հռոմի քարոզչության ժողովի պահանջներին համապատասխանեցնելու ուղղությամբ,համոզված  էր,որ գիրքը Հռոմում է լույս  տեսնելու:
Նույնիսկ մինչև 1664 թվականի կեսերը  նա կարծում էր ,թե Հռոմում է  տպագրվելու այդ գիրքը:
Գալով Ամստերդամ ,Ոսկանը նախ ՝ այլևս չէր կարող հրաժարվել ըստ Վուլգատայի խմբագրված հայերեն Աստվածաշունչը տպագրելու մտքից,քանի որ տարիների աշխատանք էր կատարված և ապա նա հռոմեկան դավանանք էր ընդունել և Հռոմի հովանավորությունից սպասելիքներ ուներ,հատկապես դրամական,ինչպես և վկայում են փաստաթղթերը:Այս և այլ պատճառներով ,չնայած Ամստերդամում Ոսկանը կարող էր տպագրել ցանկացած հայերեն բնագիրը,բայց ուժի մեջ թողեց Վուլգատայի հրատարակման որոշումը:
Նշենք նաև,որ Ոսկանը,երևի,Ամստերդամում եղած հենց սկզբնական շրջանում միտք ուներ , այնուամենայնիվ,տեղափոխվել կաթոլիկական  երկիր,հատկապես ՝ Ֆրանսիա կամ Իտալիա.ապա ՝ Եվրոպայի որոշ մեծամեծ իշխանավորների  նա պետք է հայերեն տպագիր ՙՙ Բիբլիան  իբրև նվեր  մատուցեր:
Հետաքրքրականն այն է,որ Ոսկանի տպագրած Աստվածաշունչը բնավ  ջերմ չընդունվեց կաթոլիկական որոշ ղեկավարների կողմից:
Ոսկանը շատ էլ  խորացած չի եղել Աստվածաշնչի դասական բնագրի լատինացումը,նա մի միջին դիրք է  փորձել գրավել ՝ ընդունելի հայոց տարբեր դավանաբանական համայնքների համար,և դրա մեջ էլ խորհուրդ կա ՝  նաև կաթոլիկ հայերի ազգապահպանման տեսակետից ,քանի որ լատիներեն գրքի փոխարեն նրանց առաջարկվում էր  հայերենն ու Հայաստանը:
Ոսկանյան Աստվածաշունչը  ,որ բաղկացած է 1462 երկսյուն  էջերից ,ունի  21.5/13.5  չափսի շարվածք  և 159  պատկեր, տպագրվել է 2 տարի 7 ամսվա ընթացքում /1966թ. Մարտի 11-ից մինչև 1968-ի  հոկտեմբերի 13-ը / :
Տպագրությունը  վարպետորեն ու խնամքով  է կատարված .շատ մաքուր է շարվածքը ,հմուտ են պահպանված  տողերի ,սյունակների   ,խորագրերի  միջև  տարածությունները:
Այսպիսի ծավալ և որակ  ունեցող տպագրություն հայերը չէին ունեցել մինչև այդ  , ինչ պես և չոնեցան  դրանից հետո բավական  երկար ժամանակ :Այսպիսով, ի վերջո Ամստերդամում  մի քանի խանդավառ  հայեր  կատարելով  մայր  երկրի պատվերը , կարողացան  գլուխ բերել բազմիցս ձախողված  ,դժվար գործը,որի թարգմանությամբ ժամանակին սկիզբ էր առել հայ գրականությունն  առհասարակ:
Իրավացի էր Լեոն , երբ գրում է <<Տպագրական մամուլը առաջին անգամն էր լույս հանում այն փաստը,որ հայն էլ ընդունակ է երկար ու դաժան աշխատություններով խոշոր հրատարակություններ անել>> :

 

Թողնել պատասխան

Ձեր էլ-փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են *-ով