Սիրո մասին,Սիրո համար…բանաստեղծություններ

Հասմիկ Սիմոնյան

քեզ

ես չեղա նավզիկե քեզ համար
չնայած երբ էլ դու եկար
եկար քրտնած ու թաց
ոսկորներիդ մեջ պտտահողմ տեսա, ալիքներ
թափառող
թափառիկ` պես մարդու մեռած հիշողության

ինչ կար քեզանից
գարուն ամառ աշուն
անկիսելի քաղաք պստիկ-մստիկ ցույցերով
և անշարժ աստվածներ սայլակում հաշմանդամի

ինձնից մի մարմին կար` որբանոց գրքերի

դու անտեր գրքի պես լուսնային մի գիշեր ոռնացիր երկար

ու ես գնացի
փնտրելու իմպեսներին

բայց ում էլ որ գտա
եկավ անձրևի հետ` աստվածային խաղաղ, ամնարդկային կրքոտ

ու լուսնային մի գիշեր
երբ մինի աստծված էի` միայնակ ու դժբախտ
ես հիշեցի ոռնոցդ քրքրված ու անտուն

քեզ բացեցի կամաց որ մաշված էջերդ հանկարծ չցավեցնեմ
ու կծկվեցի քո մեջ
ինչպես հարազատ դագաղում

գիրք իմ որ իմը չես

դու չեղար նավզիկե ինձ համար
չնայած ես միշտ եկա
որ մատներդ շոյել սովորեն ու աչքերդ դատարկ չմնան

ու լուսնային մի գիշեր երբ պտտահողմ ելավ
և ալիքներ բարձրացան
ես ջրհեղեղ ուզեցի ու բառը` իբրև նավ
ինձ բերեց քեզ մոտ
քեզ տեսնելու համար և սակայն չունենալու

գիրք իմ որ դու ես ու ես չեմ
գիրք իմ որ այդքան ես եմ
ներիր իմ սխալները
ես սովորական աստված եմ` ամեն քայլափոխի հանդիպող
վառիր աստղը քո կղզու
որ լուսնային այս գիշեր

ոսկորներիս պտտահողմը ավազներդ մաքրեն

Արմեն Սարգսյան

***
Աշխարհը գլխաշորով է մանրանկարում մեզ,
միասին ենք, թեև վստահ չենք վարպետի ուժերին,
ու գիշերը անցյալ է դառնում.
ես ստուգում եմ ժամանակը,
որ հաղթում է աստվածներին…

Ուզում էի մոռանալ քեզ,
ռետինով ջնջեցի մատիտանկարդ,
թուղթը փչեցի,
հիմա ամբողջ սենյակումս դու ես…

***
Մոպասանի 11-րդ էջում
չորացած երիցուկներ էին,
Մոպասանի 11-րդ էջում
սիրում էիր ինձ…

***
Գարուններ եմ լցրել գրպաններս,
որ ինձ շռայլված աշունների
մանրը վերադարձնեմ…
***
Ես քեզ սիրում եմ
բանաստեղծություն գրելու նման
չմտածված, կարճ ու սիրուն,
ճերմակը դեղին ներկելու պես,
վերևում` արև, ներքևում` ձյուն,
ու ռետինով եմ նկարում մեր սերը…

***
Կիսով չափ լիքն եմ քեզնով
կիսով չափ դատարկ,
պարադոքսի նման,
ծարավ պահերին
աչքովդ ընկած բաժակի պես,
սահում եմ երազիդ վրայով
կիսով չափ մրսած, բոկոտն, քնահար,
կիսով չափ խարխափելով…

Հենրիկ Էդոյան

Ես վերջ չունեմ

Իմ գնացքը կանգ է առնում քո կայարանում:
Իմ նավը դանդաղ մոտենում է քո
նավահանգստին:
Իմ ցերեկն ավարտվում է քո գիշերվա մեջ:
Իմ խոսքերը սահում են թեք զառիթափից
քո պարզված ձեռքերում:
Իմ լռությունը կրկնվում է քո
գիտակցության մեջ:
Իմ քայլերն ընդհատվում են քո դռան առաջ,
որից այն կողմ չգիտեմ՝ ով է բնակվում:
Իմ ստվերն ընկնում է և անհետանում
քո ստվերի մեջ:
Իմ ժամանակը հոսում է դեպի քեզ,
քո մեջ անհետանում:
Իմ ունեցվածքը հենց այն է, ինչ դու
վերցնում ես ինձանից:
Եվ ես վերջ չունեմ:
Եվ չունեմ սկիզբ
քո ափերի մեջ:

Անմատչելին
Անմատչելին այն է, ինչը կողքիդ է,
կարող ես մոտենալ, շոշափել, բայց դու
ձգտում ես ուրիշին: Անմատչելին այն է,
ինչը քեզ տրվում է այստեղ, այս պահին,
բայց դու փնտրում ես
նրան մի այլ վայրում: Անմատչելին
այն է, ինչի անունը
այնքան ես դու տալիս, որ նրան
էլ չես գտնում: Քեզ ինչ որ մեկը
խլում է քեզանից, դու ինքդ կորուստն ես քո:
Հավաքիր քո կյանքի
բոլոր բեկորները, այստեղից, այնտեղից, մոտեցրու
նրանց իրար, կառուցիր ինքդ քեզ
և չափիր ստվերը քո –
քո միակ անմատչելին:

 

Միասին ես ու դու
Թե ձեռք տամ քո լույսին
ես լույս կդառնամ
թե ձեռք տամ ստվերիդ
կդառնամ ստվեր
թե ձեռք տամ երազիդ
կդառնամ երազ
թե ձեռքս մոտեցնեմ
քո սիրո շրջանակին
ես սեր կդառնամ
լրիվ ամբողջովին
թե ձեռք տամ քո հոգուն
թե մտնեմ քո մեջ
միասին սիրելիս
կմեռնենք իրար հետ:

Զարուհի Բաթոյան

Անծանոթ և քնքուշ մեկը
լուռ օգնում է ինձ
հեռանալ քեզանից։

***
ժամերն առաջ տվեցին,
աշխարհի մյուս ծայրում
մի քիչ մոտեցար ինձ:

***
Գիշերվա կեսին վեր եմ կենում,
բոլոր դռներից ու լուսամուտներից
նորից եմ նայում.
գուցե եկել
դրսում ես մնացել:

***
Մի սիրուն երգ գրեմ,
գա նստի այտիդ,
թրաշդ շոյի,
խուտուտ տա,
գնա:

***
Մի օր
ինձ գործից տուն կբերեմ
հաց կտամ,
կպառկացնեմ բազմոցին,
կոշիկները կհանեմ,
վրան կծածկեմ,
ու կներեմ ինձ:

***
Երբ փոքր էի
ցավում էի լուսանցքում հայտնված տառի համար.
տեսնես ի՞նչ էր զգում…

***
Մի տարեք
փողոցից այն շներին,
որ գիշերը մի հաչոցով
ինձ մանկություն են տեղափոխում…

***
Տանս տեղը գիտես,
և դա իմ միակ մխիթարանքն է:

***
Սիրում եմ քեզ.
ասում եմ
այսօրվա
վաղվա
և մյուս օրերի համար,
թե չհանդիպենք…

Հովհաննես Գրիգորյան

* * *
Ես հիմա քեզ էլ չեմ որոնում,
որովհետև գիտեմ, թե որտեղ ես,
ես հիմա քեզ էլ չեմ կորցնում`
արդեն վաղուց եմ կորցրել:
Ինչպես հին գիրք, թերթում եմ էջերդ`
խունացել է կազմը, հնացել,
իրիկվա այս ժամին իˉնչ հեշտ է
տառապել անցած տառապանքները,
կրկնել տխրությունն անցած,
բաժանման դառնություններն ու ցավերը.-

ծերացած թռչնի պես հիացած
շոյում եմ վանդակիս ճաղերը…

***

Փողոցներում, որտեղ հիմա դու չկաս` գարուն է
և մարդիկ քայլում են ոչ մի փոփոխություն չնկատելով:
Քաղաքում, որտեղ դու չկաս,
չգիտես թե ինչու տոն է այս սովորական օրով,
և խմբերով աղջիկներ են անցնում
գույնզգույն շորեր հագած`
ոչ մի փոփոխություն
չնկատելով…
Իսկ նվագախումբը դուրս է ցայտում ամենաանսպասելի
անկյուններից
իր ետևից տանելով հրոսակախումբը`
ցնծությունից խելակորույս երեխաների –
ամբողջացնելով գարնան պատկերը կանաչավուն:

Ի՜նչ հեշտ է սիրել այն ամենն, ինչ հեռվում է,
և ինչ բավականություն` պատկերացնել այն, ինչը
չես տեսնում…
Բայց ամենահեշտը քեզ մոտ տխրությունն է ստացվում,
Օ, ինչքան ես վարպետացել դու այդ ասպարեզում:
Փիլիսոփայելու համար դու ընտրեցիր երեկոն
և սկսեցիր քեզ որոնել այնտեղ, ուր չկաս ինքդ,
և հայացքդ թափառեց փողոցներով,
մարդկանց մեջ,
սրճարաններում,
և հոգնությունից արցունքոտվեց հայացքդ`
ոչ մի փոփոխություն չնկատելով:

Իսկ նվագախումբն արդեն երկինք է բարձրանում,
իր ետևից տանելով ցնծությունից ոչինչ չնկատող
հրոսակախումբը երեխաների…

Ինչ հեշտ է մոռացվում նա, ով հեռվում է,
և ինչ ծանր է ընդունել այս տխուր միտքը,
երբ ինքդ ես հեռվում:

Սիրային բանաստեղծություն` գրված անպատեհ ժամանակներում

Դու արդեն վաղուց չկաս
– ի՜նչ տարօրինակ զուգադիպություն,
չէ՞ որ ինքս էլ վաղուց չկամ: Ներիր, սիրելիս,
որ նորից դառնացնում եմ քո հոգին, բայց արդեն
չեմ հիշում, թե դու երբ,իսկ ես
վերջին անգամ զոհվեցի երկրաշարժի ժամանակ,
հենց առաջին ցնցումից հետո: Եվ երբ
գնդակը խոցեց ինձ ինչ-որ
ցեխակոլոլ խրամատում –
դու արդեն շատ վաղուց չկայիր:
Ու թեև դեռևս տասնամյակներ առաջ
թուրքական յաթաղանը երկու կես էր արել իմ սիրտը,
որի մի կեսը ժողովրդի ցավով էր
տառապում, իսկ մյուսը լցված էր քո սիրով, բայց ամենադաժանը
երևի 37 թիվն էր, երբ ես հրաժեշտ տվեցի քեզ`
չկարողանալով նայել քո աչքերին,
որովհետև հաջորդ օրն ինձ գնդակահարելու էին,
որպես ժողովրդի թշնամու: Բայց, սեր իմ, հավատա,
ամենածանրը քաղցից մեռնելն է,
պատերազմից հետո, հիշո՞ւմ ես, վազում էինք
սայլերի ետևից, որոնք քուսպ էին տանում,
և սայլապանի մտրակից
ուշակորույս մարմինս ճզմվեց
ետևից եկող սայլի ծանր…թրթուրների տակ
գերմանական տանկի…բայց ոչ, դա ավելի շուտ էր,
երբ մենք հանդիպեցինք երկրորդ անգամ,
գետափին, երբ գետը դեռևս հոսում էր դեպի
ծով, ճիշտ այնպես,
ինչպես քարտեզին է նկարված` կապույտ,
քո շրջազգեստից ավելի կապույտ, թե՞ քո
շրջազգեստն էր ավելի…
Ներիր, սեր իմ, ես արդեն խառնում եմ ամեն ինչ,
ծերացել եմ սարսափելի, ու եթե, Աստված տա,
մի քիչ էլ շարունակվի այսպես, երևի այս անգամ,
առաջին անգամ, պատկերացնո՞ւմ ես,
ինձ հաջողվի մեռնել բնական մահով, թեև, չգիտեմ,
էլ ի՞նչ իմաստ ունի ապրելը հիմա,
երբ դու արդեն վաղուց չկաս,
չգիտեմ, էլ ի՞նչ իմաստ ունի մեռնելը մանավանդ,
երբ ես ինքս էլ չկամ վաղուց:

Հուսիկ Արա

Մենանվագ Աննային

Հանգիստ, հանգիստ երկրի բոլոր անիվներին։
Իմ վերջին ու չմեկնող գնացքն է քո կայարանում.
պահպանիր մեկվագոն ու անշչակ վերջինիս՝
թեկուզ գծեր ու կամուրջ ավերելու կորուստով։
Խելքս հացի հետ չեմ կերել,
որ գարնան այս տաք օրվա մեջ նստեմ
ու թիվր հաշվեմ մեկնած գնացքներիս.
միայն թե, աղջիկս, ձեռքով արա,
նրանք հեռվում մենակ են ու անվերադարձ։
Հանգիստ, հանգիստ երկրի բոլոր անիվներին։

Իմ բաժինը՝ օրը օրի, և վատնել եմ աջ ու ձախից,
ամեն շրջադարձում թողել եմ կին ու սիրո լքի երկինք,
աստղերի թիվը ստույգ գիտեմ ու անսխալ,
և միակ անգամն է, որ սիրում եմ ինձնից էլ շատ։

Որևէ բան չունեմ քեզնից պահանջելու
ու չեմ պարտադրում՝ իմը լինես,
չեմ էլ փորձի՝ սիրում եմ, ասել երբեք։
Թույլ տուր խոսեմ տրորվող խոտի,
աշնանից մնացած տերևների մեռնելուց,
մի քիչ էլ խիղճս տանջեմ՝ հանուն որբ ու անտեր շների
և տրորվածի ու մեռնողի, մենակ խղճի արանքում
բառը ուղղեմ հարցականով.
-Ո՞նց ես կարողացել այս ճահիճում ու մրի մեջ
այսքան մաքուր ու անաղարտ մնալ, աղջիկ։

Հայտնությունդ իմ փակ օրվա անակնկալն էր,
ինչպես գործելն է հանգած հրաբխի,
երբ սրտի հետ փակել էի պարտք ու հաշիվ.
կյանքում մեկ անգամ է լինում այդպես,
երբ գտնում ես խաղդ, բայց չես հասցնում շահել։

Ես որ բառ եմ տաշել, գերանակապել եմ տող,
և գրքերում չկա ինձ զարմացնող ոչինչ,
տողն եմ հարցականով ուղղում քեզ.
ոնց ես կարողացել այս մրի մեջ ու ճահիճում
այսքան մաքուր ու անաղարտ մնալ, աղջիկ։

Իմ վերջին ու չմեկնող գնացքն է քո կայարանում,
հրաժեշտի ձեռքով չանես միավագոն ու անշչակ վերջինիս՝
թեկուզ գծեր ու կամուրջ ավերելու կորուստով։
Հանգիստ, հանգիստ երկրի բոլոր անիվներին։

***

Սա երգ է քո բուրմունքի հիշողության մասին,
էգ առյուծ, իմ սրտի սիրեցյալ:
Դու ժամանակն ես, ես այն ապրել եմ,
որն առավել ուժգին տենչում եմ վերապրել.
և աշխարհի հնագույն սիրերգի միջով,
գնում եմ` կյանքի ակունքում հանդիպեմ քեզ:
Իմ մեջ բանաստեղծություն կա դեռ չգրված,
և բառն եմ ընտրել որպես մատուցվող զոհ,
ու բարեհաճ հնարավորությունից ցնծալով ասում եմ.
արեգակը կենդանակերպի ո՞ր նշանն է մտել,
երկիրը ի՞նչ դիրք ունի մոլորակների շարքում,
երբ ես խոսքով ու մարմնով նորից երկրպագում եմ քեզ,
աստղերի խորհրդով կանխորոշված իմ ընտրյալ:

Ափսեի մեջ լցված մեղրը, որ ուտում եմ, քո մարմինն է,
բաժակի մեջ թրթռացող կաթը, որ խմում եմ, քո հմայքն է,
և խցանը հանած շշից թափվող գինին քո արբեցնող բուրմունքն է.
դու համակել ես ինձ, կանգնիր իմ առաջ դողահար,
որ քեզ իմ ննջարանը տանեմ և սեղմեմ թևերիս ողջ ամրությամբ:

Մի հավաքիր տերևները խոտի վրայից, որ մեր անկողինն է,
ես դեռ չեմ ավարտել իմ սիրո գիշերը.
իմ տունը բաց երկինքն է, որպես բնության ազատ զավակ,
տարածությունն եմ ընտրում առանց ժամանակի,
որ դրախտն է և միայն
քո գեղեցկության չափումների մեջ է տեղավորվում,
ինչը կորցրել էր առաջին մարդը հենց կյանքի սկզբին
և այն կգտնի ամեն մահկանացու
սիրո այս վերապրումը տող առ տող կարդալով:

Իմ հնագույն երկրի սիրահարված արքայի նման
ես հեծնում եմ սևաթույր նժուգը գեղեցիկ
և հանում շիկափոկ պարանը ոսկեօղ,
որպես սրաթև արծիվ, անցնում քաղաքը մի ծայրից մյուսը,
և հենց քո այգում, երբ ճեմում ես առավոտյան սուրճից հետո,
ոսկեօղ պարանը մեջքդ եմ գցում
ու փափուկ կողերդ մի քիչ ցավեցնելով`
քեզ հասցնում եմ բնության ազատ անկյունը,
որ իմ ննջարանն է: