երեւակայությամբ ապրող խենթ եւ ժամանցային գրող…ԺՅՈՒԼ ՎԵՌՆ
Ժյուլ Վեռնը սովորել է Փարիզի համալսարանում, ստացել իրավաբանի մասնագիտություն: 1851–54 թթ-ին եղել է «Քնարական թատրոնի» տնօրենի քարտուղարը, 1856–64 թթ-ին՝ ֆինանսական գործակալ:
Այդ առիթով Ժյուլ Վեռնը նրան հեռագիր է ուղարկել. «Ես երբեք չեմ կասկածել Նելլի Բլայի հաջողությանը: Նա ապացուցեց իր համառությունն ու արիությունը: Կեցցե՜ս»:
Ժյուլ Վեռնը մահացավ 1905թ., մարտի 24-ին` 78 տարեկան հասակում…
Հետաքրքիր փաստեր
- Երկրից դեպի Լուսին և Լուսնի շուրջը վեպերում Ժյուլ Վեռնը կանխագուշակել է ապագայում տիեզերքի նվաճման մի քանի պահեր.
-
- Այլումինի օգտագործումը որպես վագոն-ականի հիմնական նյութ։ Չնայած XIX դարում այլումինի մեծ արժեքին, նա կանխագուշակել էր այդ մետաղի լայնորեն օգտագործումը աէրոդինամիկական ինդուստրիայում։
- Լուսնի էքսպեդիցիայի համար մեկնարկման կետ է ընտրվել Ֆլորիդայի Ստոուզ-Խիլլ վայրը։ Այդ վայրը բավականին մոտ է ժամանակակից միսս Կանավերալի տիեզերակայանին։
- Դեպի Լուսին թռիչքը և՛ Ժյուլ Վեռնի մոտ և՛ իրականում տեղի է ունեցել ապրիլին։ Անձնակազմը բաղկացած էր երեք տիեզերագնացներից և երկու տիեզերական ապարատներն էլ վայէջք են կատարել միևնույն Ատլանտյան օվկիանոսի ջրերի վրա։
- Ժյուլ Վեռնը այնպես էլ չեղավ Ռուսաստանում, բայց 9 վեպերի իրադարձությունները տեղի են ունենում այդ երկրում.
Ինչպես նաև ռուսների կարելի է հանդիպել «Երեք ռուսների և երեք անգլիացիների արկածները Հարավային Աֆրիկայում» (1872) և «Հեկտոր Սերվադակ» (1877) վեպերում։
- ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի վիճակագրությամբ Ժյուլ Վեռնի ստեղծագործությունները ըստ թարգմանությամբ աշխարհում երկրորդն են, առաջին տեղում այդ ցուցանիշով Ագաթա Քրիստին է, նրա գրքերը տպագրվել են աշխարհի 148 լեզուներով։
- Գերմանացի հեղինակ Վոլֆգանգ Խոլդբայնը գրել է Նաուտիլուսի պատմության շարունակությունը՝ ստեղծելով «Նավապետ Նեմոյի երեխաները» շարքը։
- Հեղինակի պատվին անվանվել է Fedora օպերացիոն սիստեմայի 16-րդ թողարկումը՝ «Verne» կոդային անվանումով։
Ստեղծագործությունները
Վեպեր
- Հինգ շաբաթ օդապարիկով (Cinq semaines en ballon, 1863) (թարգմանվել է հայերեն
- Փարիզը 20-րդ դարում (Paris au XXe siècle, 1863, not published until 1994)
- Ուղևորություն դեպի երկրի կենտրոնը (Voyage au centre de la Terre, 1864) (թարգմանվել է հայերեն)
- Երկրից դեպի լուսին (De la Terre à la Lune, 1865) (թարգմանվել է հայերեն)
- Նավապետ Հատերասի ճանապարհորդություններն ու արկածները (Voyages et aventures du capitaine Hatteras, 1866)
- Նավապետ Գրանտի որդիները (Les Enfants du capitaine Grant, 1867–1868) (թարգմանվել է հայերեն)
- Քսան հազար լյո ջրի տակ (Vingt mille lieues sous les mers, 1870) (թարգմանվել է հայերեն)
- Լուսնի շուրջը (Autour de la lune, a sequel to From the Earth to the Moon, 1870) (թարգմանվել է հայերեն)
- Լողացող քաղաքը (Une ville flottante, 1871)
- Դոկտոր Օքսի փորձը (Une Fantaisie du Docteur Ox, 1872) (թարգմանվել է հայերեն)
- Երեք ռուսների և երեք անգլիացիների արկածները Հարավային Աֆրիկայում (Aventures de trois Russes et de trois Anglais, 1872)
- Մորթիների երկրում (Le Pays des fourrures, 1873)
- Աշխարհի շուրջը 80 օրում (Le Tour du monde en quatre-vingts jours, 1873) (թարգմանվել է հայերեն)
- Չենսլեր. ուղևոր Ժ.- Ռ. Կազալլոնի օրագիրը (Le Chancellor, 1875) (թարգմանվել է հայերեն
- Խորհրդավոր կղզին (L’Île mystérieuse, 1875) (թարգմանվել է հայերեն)
- Միխայիլ Ստրոգով (Michel Strogoff, 1876)
- Հեկտոր Սերվադակ (Hector Servadac, 1877) (թարգմանվել է հայերեն
- Սև Հնդկաստանը (Les Indes noires, 1877) (թարգմանվել է հայերեն)
- Տասնհինգամյա նավապետը (Un Capitaine de quinze ans, 1878) (թարգմանվել է հայերեն)
- Բեգումի հինգ հարյուր միլիոնը (Les Cinq cents millions de la Bégum, 1879) (թարգմանվել է հայերեն)
- Շոգետուն (La Maison à vapeur, 1879)
- Չինացու ձախորդությունները Չինաստանում (Les Tribulations d’un Chinois en Chine, 1879)
- Ժանգադա. 800 լյո Ամազոնի վրայով (La Jangada, 1881)
- Կանաչ ճառագայթ (Le Rayon vert, 1882)
- Համառ Քերաբան (Kéraban the Inflexible, 1883)
- Ֆրիտ Ֆլակ (“Frritt-Flacc”, 1884)
- Հարավային աստղ (“L’Étoile du sud”, 1884)
- Արշիպելագը կրակի մեջ (L’Archipel en feu, 1884) (թարգմանվել է հայերեն)
- Խորտակված «Ցինտիայի» ընկեցիկը (1885) (համահեղինակ՝ Անդդրե Լորի).
- Մաթիաս Շանդոր (Mathias Sandorf, 1885)
- Ռոբուր նվաճողը (Robur-le-Conquérant, 1886) (թարգմանվել է հայերեն)
- Վիճակախաղի տոմս № 9672 (Un Billet de loterie, 1886)
- Հյուսիսը Հարավի դեմ (Nord contre Sud, 1887)
- Ճանապարհ դեպի Ֆրանսիա (Le Chemin de France, 1887)
- Անանուն ընտանիք (Famille-sans-nom, 1888)
- Երկու տարի արձակուրդ (Deux Ans de vacances, 1888)
- Տակն ի վեր (Sans dessus dessous, the second sequel to From the Earth to the Moon, 1889) (թարգմանվել է հայերեն)
- Կասկաբել Կեսար (César Cascabel, 1890)
- Միսիս Բրանիկան (Mistress Branican, 1891)
- Ամրոցը Կարպատներում (Le Château des Carpathes, 1892)
- Կլադիուս Բոմբառնակ (Claudius Bombarnac, 1893)
- Մանուկը (P’tit-Bonhomme, 1893)
- Լողացող կղզին (L’Île à hélice, 1895) (թարգմանվել է հայերեն
- Հայրենիքի դրոշը (Face au drapeau, 1896)
- Կլովիս Դարտանդոր (Clovis Dardentor, 1896)
- Սառցե Սֆինքս (Le Sphinx des glaces, a sequel to Edgar Allan Poe’s The Narrative of Arthur Gordon Pym, 1897)
- Սքանչելի Օրինոկոն (Le Superbe Orénoque, 1897)
- Գյուղը օդում (Le Village aérien, 1901)
- Կիպ եղբայրները (Les Frères Kip, 1902)
- Աշխարհի տիրակալը (Maître du monde, sequel to Robur the Conqueror, 1904) (թարգմանվել է հայերեն)
- Ծովի ներխուժումը (L’Invasion de la mer, 1904)
- Դրամա Լիֆլանդիայում (Un Drame en Livonie, 1904)
- Փարոսն աշխարհի ծայրին (Le Phare du bout du monde, 1905)
- Մրցարշավ ասուպի հետևից (La Chasse au météore, 1908)
- Դանուբի լոցմանը (Le Pilote du Danube, 1908)
- «Ջոնաթանի» նավաբեկյալները (Les Naufragés du «Jonathan», 1909)
Ստեղծագործություններ նվիրված Ժյուլ Վեռնին
Գրքեր
- Լեոնիդ Բարիսով «Ժյուլ Վեռն» — Կենսագրական վեպ (թարգմանվել է հայերեն)
- Ժակ Պիկար, Ռոբերտ Դիտց «Խորությունը 7 մղոն» — պատմվում է, թե ինչպես «Նաուտիլիուս»-ի նկարագրությունից ելնելով ստեղծվել է սուզանավը (թարգմանվել է հայերեն)։
- Մինչև հիմա էլ սուզանավերը խորասուզվելու համար ջուր են քաշում իր մեջ, իսկ վերև բարձրանալիս այն բաց թողնում։ Այս մեխանիզմը նկարագրել է Ժյուլ Վեռնը։
- Եվգենիյ Բրանդիս «Ժյուլ Վեռնի շուրջ»(ռուս.) “Либуреск” կայք էջում։
- Եվգենիյ Բրանդիս «Ժյուլ Վեռնի Ռուսաստանում»(ռուս.) “Либуреск” կայք էջում։
- Եվգենիյ Բրանդիս «Ժյուլ Վեռնը և նրա վեպերը»(ռուս.) “Либуреск” կայք էջում։
Նոթեր
- Եվգենիյ Բրանդիս «Հարցազրույց Ժյուլ Վեռնի հետ»(ռուս.) “Либуреск” կայք էջում։
- Եվգենիյ Բրանդիս «Մեկնաբանություններ «Արշիպելագը կրակի մեջ», «Ռոբուր նվաճողը» և «Հյուսիսը Հարավի դեմ» վեպերին»(ռուս.) “Либуреск” կայք էջում։
Աֆորիզմեր
- Կգա մի օր, երբ գիտությունը կգերազանցի ֆանտազիային։
- Աշխարհին պետք են նոր մարդիկ, ոչ թե նոր մայրցամաքներ։
- Բնությունը ոչինչ չի ստեղծում աննպատակ
- Չի կարող պատահել այնպիսի մի իրավիճակ, որի ժամանակ մարդը իրավունք կունենար շորթել իր նմանների իրավունքի վրա։
- Տաղանդները չունեն տարիք
Ժյուլ Վեռնի հիշատակի հավերժացում
Ժյուլ Վեռնի պատվին անվանվել են՝
- եվրոպական առաջին ավտոմատ բեռնատար տիեզերանավը նախագծված ԵՏԳ-ի կողմից։
- Լուսնի վրայի խառնարաններից մեկը՝ 143 կմ տրամագժով։
Կանխագուշակությունները
Իր ստեղծագործություններում նա կանխագուշակել է գիտական նորամուծություններ և հայտնագործումներ ամենատարբեր ոլորտներում, այդ թվում՝ հեռուստատեսության և տիեզերական թռիչքների։ Ինչպես նաև՝
- Էլեկտրական աթոռ
- Ինքնաթիռ («Աշխարհի տիրակալը»)
- Ուղղաթիռ («Ռոբուր նվաճողը»)
- Սուզանավ («20 000 լյո ջրի տակ»)
- GPS նավիգացիոն համակարգ («20 000 լյո ջրի տակ»)
- Թռիչքներ դեպի տիեզերք, այդ թվում նաև Լուսին («Երկրից դեպի լուսին»)։ Հեղինակի ընտրած վայրը հեռու չէր իրականից “Տիեզերական կենտրոն Քեննեդի”
- Աշտարակ Եվրոպայի կենտրոնում (մինչև Էյֆելյան աշտարակի կառուցումը — նկարագրությունը շատ նման է)
- Միջտիեզերական ճանապարհորդություն («Հեկտոր Սերվադակ»)
- Տեսահաղորդակցություն և հեռուստատեսություն («Փարիզը 20-րդ դարում»)
- Կոնվերտոպլան (ինքնաթիռի տեսակ) («Բարսակի արշավախմբի արտասովոր արկածները»)
Չիրականցված կանխագուշակումներ՝
- Ցամաք Հյուսիսային բևեռի վրա (Նավապետ Հատտերասի արկածները) և օվկիանոս Հարավային բևեռում («20000 լյո ջրի տակ»)։ Ամեն ինչ եղավ ընդհակառակը։
- Ստորջրյա անցում Սուեզի ջրանցքի տակ («20000 լյո ջրի տակ»)